ΑΓΚΥΡΕΣ
Άγκυρα είναι ένα εξάρτημα του σκάφους το οποίο, όταν βυθιστεί σε ένα σημείο του βυθού της θάλασσας, διατηρείτε σε αυτό το σημείο έτσι ώστε να κρατάει το σκάφος σε μία σταθερή απόσταση από το σημείο αυτό. Για να επιτύχουμε αυτό χρειαζόμαστε, εκτός από την άγκυρα και μία αλυσίδα (καδένα) της οποίας το ένα άκρο βρίσκεται δεμένο στην άγκυρα και το άλλο σε ένα σταθερό σημείο στο σκάφος. Η απόσταση της καδένας από το άκρο της άγκυρας έως το σταθερό σημείο του σκάφους ονομάζεται έκταμα. Το έκταμα μπορεί να αυξηθεί με την χρήση κατάλληλου σχοινιού (αγκυρόσχοινου) το οποίο παρεμβάλλεται μεταξύ του ενός άκρου της καδένας και του σκάφους. Η χρήση μόνο σχοινιού για σύνδεση της άγκυρας και του σκάφους δεν είναι αποτελεσματική (η άγκυρα δεν <<κρατάει>>). Θα πρέπει να προσέξουμε, εάν το έκταμα αποτελείται μόνο από αλυσίδα, το άκρο του να δεθεί στο στρίτσο (χώρος αποθήκευσης της άγκυρας στην πλώρη) με ένα σχοινί έτσι ώστε, σε περίπτωση ανάγκης, να μπορεί να κοπεί με ένα μαχαίρι.
Υπάρχουν πολλοί τύποι αγκυρών. Ο καταλληλότερος για κάθε περίπτωση τύπος άγκυρας εξαρτάται από τον τύπο του σκάφους σας, το είδος του βυθού που θα ποντίσετε την άγκυρα, τις προτιμήσεις σας, κλπ. Συνήθως τα ιστιοπλοϊκά σκάφη έχουν μία άγκυρα τύπου Bruce για κύρια και μία Danforth για εφεδρική.
Το είδος του βυθού του σημείου που θέλουμε να ρίξουμε άγκυρα μπορούμε να το δούμε ανατρέχοντας σε σχετικούς ναυτιλιακούς χάρτες ή σε ένα πορτολάνο.
Οι κυριότεροι τύποι αγκυρών είναι:
Αγγλικού Ναυαρχείου. Παραδοσιακή άγκυρα. Πριν πέσει στην θάλασσα πρέπει να ανοίξετε τον τσίπο που βρίσκεται στο επάνω μέρος της , κάθετα προς τα νύχια. Έχει πολύ καλό κράτημα όταν ο βυθός είναι με φύκια ή είναι βραχώδης.
Άγκυρα Αγγλικού Ναυαρχείου
Bruce. Είναι παραπλήσια με την CQR. Πολύ καλό κράτημα σε βυθό με άμμο, με φύκια ή με πέτρα. Ανεβαίνει εύκολα και η αποθήκευση της είναι βολική.
Danforth. Η άγκυρα αυτή έχει καλό κράτημα σε αμμώδη και λασπώδη βυθό αλλά χρειάζεται αγαντάρισμα (σύρσιμο) μέχρις ότου τα δύο νύχια χωθούν στο βυθό. Επίσης έχει σχετικά καλό κράτημα σε βυθό με φύκια. Προσοχή στο βιράρισμα, ειδικά όταν έχει κύμα, για να μην τραυματίσουν τα νύχια της την γάστρα. Είναι εύχρηστη και αποθηκεύεται εύκολα λόγω του ότι διπλώνει και γίνεται επίπεδη.
CQR. Έχει καλό κράτημα σε αμμώδη και λασπώδη βυθό αλλά και σε φύκια. Όσο περισσότερο τραβιέται τόσο περισσότερο χώνεται στον βυθό. Άρα για να <<πιάσει>> πρέπει να συρθεί αρκετά. Αποθηκεύεται σχετικά δύσκολα.
Τεσσαροχάλι. Πολύ δημοφιλής λόγω χαμηλού κόστους (μπορεί να κατασκευασθεί και με μπετόβεργες) έχει καλό κράτημα ακόμα και σε βράχια και την βρίσκουμε στις περισσότερες ελληνικές βάρκες και ψαροκάικα. Μειονέκτημα της η δύσκολη αποθήκευση.
Τεσσαροχάλι ομπρέλα (άγκυρα τύπου Grapnel). Είναι ένα τεσσαροχάλι του οποίου τα 4 νύχια της αναδιπλώνονται και έτσι αποθηκεύεται πιο εύκολα. Είναι πολύ ευκολόχρηστη αλλά δεν έχει καλό κράτημα. Χρησιμοποιείται συνήθως σε μικρά σκάφη ή σε βοηθητικές βάρκες (Dinghies)
Άγκυρες διαφόρων τύπων
ΑΓΚΥΡΟΒΟΛΙΑ
Αγκυροβολία ονομάζουμε την ακινητοποίηση του σκάφους με την βοήθεια μιας άγκυρας, της καδένας και του αγκυρόσχοινου. Το μήκος της καδένας είναι βασικός παράγοντας για την ασφαλή πρόσδεση του σκάφους. Όσο μεγαλύτερο το μήκος της καδένας τόσο ασφαλέστερο είναι το σκάφος. Όμως δεν μπορούμε να αυξήσουμε πολύ το μήκος αυτό λόγω του βάρους της, ιδιαίτερα σε σχετικά μικρά σκάφη. Ο ρόλος της καδένας για το σκάφος είναι βασικός γιατί αφ’ ενός διατηρεί την δύναμη έλξης της άγκυρας οριζόντια (παράλληλα με τον βυθό) αφ’ ετέρου δε λειτουργεί σαν αμοστισέρ προφυλάγοντας το από απότομα τραβήγματα σε περίπτωση κυματισμού.
Το ολικό μήκος του εκτάματος επηρεάζεται: α) από το είδος του βυθού, β) το είδος και το βάρος της άγκυρας, γ) την ένταση του ανέμου, δ) το κυματισμό της θάλασσας, ε) τις διαστάσεις και το βάρος του σκάφους. Σαν ένα γενικό κανόνα μπορούμε να πούμε ότι με λίγο αέρα το μήκος του εκτάματος πρέπει να είναι τουλάχιστον τρεις φορές το βάθος της θάλασσας, σε μέτριο αέρα πέντε φορές και σε δυνατό αέρα επτά φορές ή και περισσότερο.
Ο αμμώδης και ο λασπώδης βυθός είναι ο καλύτερος για αγκυροβολία. Ο βραχώδης βυθός, εάν πιάσει, έχει καλό κράτημα αλλά μπορεί να μας σκαλώσει την άγκυρα. Βυθός με βότσαλα συνήθως δεν έχει καλό κράτημα. Βυθός με φύκια δεν πιάνει καλά και υπάρχουν πολλές πιθανότητες να μας ξεσύρει.
Αγκυροβολία σκάφους
Όταν το μοναδικό σημείο σταθεροποίησης του σκάφους μας να είναι η άγκυρα, τότε η αγκυροβολία αυτή ονομάζετε αρόδο (σκάφος Α στο παρακάτω σχέδιο).
Όμως στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να προσέξουμε ο χώρος γύρω από την άγκυρα μας, σε μία ακτίνα όση το έκταμα της άγκυρας συν το μήκος του σκάφους, να είναι ελεύθερος, δηλαδή να μην υπάρχουν αβαθή, σκόπελοι, σκάφη ή άλλα εμπόδια, γιατί σε τυχόν αλλαγή του ανέμου κινδυνεύουμε να προκαλέσουμε ζημιά στο σκάφος μας ή και σε άλλα σκάφη (περιοχή κύκλου Κ του σχεδίου).
Ένας άλλος τρόπος αγκυροβολίας είναι, εκτός από την άγκυρα που είναι δεμένη στην πλώρη, να χρησιμοποιήσουμε επιπρόσθετα και ένα σχοινί (κάβο) από την πρύμη το οποίο θα το δέσουμε σε ένα σημείο (Χ) της στεριάς (σκάφος Β του σχεδίου). Στην περίπτωση αυτή δεν έχουμε τον περιορισμό του ελεύθερου χώρου γύρω από το σκάφος όπως στην περίπτωση Α. Μία ακόμα πιο ασφαλής μέθοδος είναι να χρησιμοποιήσουμε δύο κάβους οι οποίοι θα δεθούν στη στεριά στα σημεία Ψ και Ω (σκάφος Γ του ίδιου σχήματος). Τα σημεία Χ, Ψ και Ω μπορεί να είναι βράχοι, δέντρα ή οτιδήποτε άλλο σταθερό σημείο για την πρόσδεση των κάβων.
Αγκυροβολία σκάφους
Η πόντιση ή η ανέλκυση της άγκυρας γίνεται είτε με τα χέρια είτε με κατάλληλο μηχανισμό (εργάτης).
Ο εργάτης αποτελείται από ένα (ηλεκτρικό) μοτέρ και ένα τύμπανο, το αλυσέλικτρο (σκρόφα), πάνω στο οποίο περιελύσεται η καδένα. Βρίσκεται, συνήθως, στην πλώρη του σκάφος μέσα σε ειδικό χώρο κάτω από το κατάστρωμα (στρίτσο). Είναι καλό ο χώρος του εργάτη να μην είναι ο ίδιος με αυτόν που μαζεύεται η καδένα, για λόγους προστασίας του από την διάβρωση. Μπροστά στην πλώρη είναι τοποθετημένο το ράουλο της πλώρης (bowroller) από το οποίο διέρχεται η καδένα και στο οποίο καταλήγει η άγκυρα μετά την ανάσυρση της.
Επειδή μερικές φορές η άγκυρα μπορεί να σκαλώσει στον βυθό, μπορούμε, πριν την ρίξουμε, να χρησιμοποιήσουμε διάφορους τρόπους έτσι ώστε να μπορούμε να την ελευθερώσουμε:
1ος τρόπος. Δένουμε το ένα άκρο ενός σχοινιού στο κάτω μέρος της άγκυρας (στο αντίθετο άκρο του κορμού της άγκυρας από αυτό που είναι δεμένη η καδένα – όπου συνήθως υπάρχει μία τρύπα) και το άλλο σε μία σημαδούρα (Σ). Αν η άγκυρα σκαλώσει τότε πάμε αντίθετα στον καιρό, προς την σημαδούρα και σηκώνουμε την άγκυρα από το σχοινί της σημαδούρας (σκάφος Α στο σχέδιο). Ένα επιπλέον καλό της σημαδούρας αυτής είναι ότι δείχνει και το σημείο πόντισης της άγκυρας μας στα άλλα σκάφη έτσι ώστε να μην ποντίσει και άλλο σκάφος στο σημείο αυτό και μπλεχτούν οι άγκυρες.
2ος τρόπος. Δένουμε το ένα άκρο ενός σχοινιού (Κ) στο κάτω μέρος της άγκυρας, όπως προηγούμενα, και το άλλο σε κατάλληλη απόσταση επάνω στο έκταμα. Όταν σκαλώσει η άγκυρα τότε την τραβάμε από το σχοινί (Κ) οπότε απελευθερώνετε η άγκυρα (σκάφος Β στο σχέδιο). Προσοχή: Το μήκος του σχοινιού (Κ) θα πρέπει να είναι μεγαλύτερο του βάθους της θάλασσας.
Βιράρισμα άγκυρας
Το άκρο του εκτάματος προς το σκάφος, όπως είπαμε και προηγούμενα, πρέπει να είναι δεμένο σε σταθερό σημείο του σκάφους με ένα σχοινί αφ’ ενός μεν για να μην κινδυνεύσουμε να χάσουμε την άγκυρα μας όταν την ποντίζουμε αφ’ ετέρου δε να μπορούμε, σε περίπτωση ανάγκης, να κόψουμε το σχοινί για να απελευθερωθούμε από την άγκυρα. Εάν το έκταμα έχει και σχοινί αυτό θα πρέπει να είναι γερό, βαρύ και να μην επιπλέει (να μην είναι από νάιλον). Επίσης θα πρέπει να υπάρχει πάντα μία εφεδρική άγκυρα με ανάλογο έκταμα σε κάθε σκάφος.